Według szacunków ONZ około 5,5 miliarda osób w skali globu ma utrudniony lub zerowy dostęp do opioidowych leków przeciwbólowych. To ponad 75% światowej populacji. W 2014 roku leki te były niedostępne w ponad 150 krajach. Szacuje się, że w 2013 roku 92% całej stosowanej na świecie morfiny zostało skonsumowane przez zaledwie 17% ludności świata – przez mieszkańców USA, Kanady, Japonii, krajów europejskich oraz Australii i Nowej Zelandii. W 2012 roku Światowa Organizacja Zdrowia zbadała, na ile konsumpcja analgetyków opioidowych jest adekwatna do rzeczywistych potrzeb. W Polsce, według WHO, zaledwie w niskim stopniu.
Przyczyn zjawiska jest wiele, ale zdaniem Światowej Komisji ds. Polityki Narkotykowej za utrzymujący się od lat stan odpowiedzialny jest przede wszystkim międzynarodowy system kontroli narkotyków. – T ak bardzo skupiamy się na kontrolowaniu substancji psychoaktywnych, że w stopniu całkowicie nieuzasadnionym blokujemy dziesiątkom milionów pacjentów rocznie dostęp do niezbędnych im leków przeciwbólowych. W obawie przed uzależnieniem lub wyciekiem substancji używanych w medycynie na nielegalny rynek – tłumaczył dziś, prezentując raport, Aleksander Kwaśniewski.
Światowa Komisja nawołuje więc w raporcie m.in. do tego, żeby ONZ i Państwa Członkowskie wykorzystały zbliżającą się Specjalną Sesję Zgromadzenia Ogólnego ONZ (UNGASS) poświęconą narkotykom do zajęcia się problemem dostępu do leków opioidowych. – Cały świat polityki narkotykowej od kilku już lat przygotowuje się do UNGASS. Cieszy mnie, że do żywej dyskusji nad priorytetami tego spotkania włączyła się też Światowa Komisja i że temat leczenia bólu, przez lata zaniedbywany przez społeczność międzynarodową, został tak jasno zaakcentowany – komentuje publikację Kasia Malinowska-Sempruch, dyrektor Międzynarodowego Programu Polityki Narkotykowej w Open Society Foundations.
„Negatywne skutki kontroli narkotyków dla zdrowia publicznego: globalny kryzys w zakresie leczenia bólu” to piąty już raport wydany przez działającą od 2011 roku Światową Komisję ds. Polityki Narkotykowej, w skład której wchodzą m.in. Fernando Henrique Cardoso, Kofi Annan, Richard Branson, Javier Solana, George Schulz i Mario Vargas Llosa.
Raport miał swoją światową premierę w październiku br. w Malezji. W Polsce zaprezentowano go w Międzynarodowym Dniu Praw Człowieka. – Data nie jest przypadkowa. Ograniczanie dostępu do leków przeciwbólowych w świetle prawa międzynarodowego rozumiane jest jako pogwałcenie prawa do zdrowia, a niekiedy wręcz uznawane za formę tortur – podkreśla Magdalena Dąbkowska, konsultantka Międzynarodowego Programu Polityki Narkotykowej w Polsce.
W dyskusji towarzyszącej prezentacji raportu udział wzięli także dr Marek Balicki oraz dr Jerzy Jarosz, autor badań nad opioidofobią w Polsce. – Chociaż lekarze deklarują, że nie brak im wiedzy nt. leczenia bólu, na Mazowszu np. zaledwie 4,5% lekarzy posiada recepty uprawniające do przepisywania analgetyków opioidowych. Są niechętni temu leczeniu, wokół którego narosło tyle mitów i lęków – mówił dr. Jarosz.
Raport „Negatywne skutki kontroli narkotyków dla zdrowia publicznego: globalny kryzys w zakresie leczenia bólu” dostępny jest na stronie: http://www.globalcommissionondrugs.org/reports/